Tuz Hakkında Bilmemiz Gerekenler

Besinlerin birçoğunda bulunan Sodyum, doğal yiyecek tuzu olarak bilinir. Sofra tuzu olarak kullandığımız tuz ise; büyük bir bölümü Sodyum olan Sodyum Klorürdür. Sofra tuzu %60 Klor, %40 Sodyumdan oluşur. Bu haliyle; 1 gr. sofra tuzunda 400 mg. Sodyum bulunmaktadır.

🔸Sağlık açısından değerlendirildiğinde, Sodyum vücudumuzda sıvı dengesini sağlamak ve kan basıncını düzenlemek gibi önemli görevlere sahiptir. Fazla Sodyum yani tuz tüketiminin ise yüksek kan basıncı yani yüksek tansiyon ile ilişkisi önemlidir. Yüksek tansiyon ise, ülkemizde ölümlerin ve hastalık yükünün en önemli nedeni olan kalp hastalıklarının önde gelen risk faktörüdür. Öyle ki, ülkemizde meydana gelen dört ölümden biri yüksek tansiyon ile ilgilidir. Bunun yanısıra, vücuda alınan fazla tuz, idrarla kalsiyum atımını arttırır. Bu durum da kemiklerde kalsiyum kaybına sebep olur. Vücutta kalsiyum kaybının artışı Osteoporoz yani kemik erimesi riskini arttırmaktadır. Bu haliyle, belli bir yaşın üzerindeki bireylerin kesinlikle tuz tüketimini sınırlandırması, gerek yüksek tansiyon ve gerekse kemik sağlığı riski açısından büyük önem arz etmektedir.
🔸Besinlerin içerisinde doğal olarak bulunan Sodyum, normal şartlarda bireylerin günlük gereksinmesini karşılayacak niteliktedir. Sağlıklı bir birey, vücudunun sodyum gereksinmesini karşılayacak şekilde tuz tüketmelidir. Bu da günlük 2400 mg.’dır. Bu miktar, günlük 5 gr. tuz ile karşılanabilmektedir. Ülkemizde yapılan çalışmalar kapsamında günlük ortalama tuz tüketimi 16 gr. olarak bulunmaktadır.
🔸Bu çalışmalar çerçevesinde; ülkemizde tüketilen tuzun %77’sinin İşlenmiş gıdalardan alındığını söyleyebiliriz. Yani, ülkemizdeki ortalama 16 gr.’lık tuz alımı dikkate alındığında 12 gr.’dan fazla tüketimin Hazır gıdalardan kaynaklıdır. Tuz tüketiminin %6’sı sofrada eklenen tuz, %5’i ise Pişirme sürecinde eklenen tuz olarak belirlenmiştir. Kalan %12’lik kısım ise besinlerin doğal olarak içerdikleri tuzdur. Bu konuda #GıdaDedektifi olarak yapacağımız incelemelerde bundan böyle tuz oranlarına da yer vererek bu konuda farkındalık sağlamaya çalışacağız.

🔸Dün yayınladığımız #Tuz anketimize 10 bine yakın kişi katıldı. 1 yemek kaşığı tuzun kaç gram olduğunu sormuştuk. %58 oranında 15 gr., %42 oranında 5 gr. cevaplarını aldık. Doğru cevap; 15 gr.’dır. Hatta tepeleme bir yemek kaşığı tuzdan bahsediyorsak bu oran 25 gr.’a kadar çıkmaktadır. Günlük almamız gereken tuz miktarı ise sadece tepeleme 1 tatlı kaşığı kadar yani 5 gr.’dır. Buna tüm gıdalar dahildir. Yani bu hesaba sabah yaptığınız kahvaltıdaki peynirden, öğlen dışarıda yediğiniz ton balıklı salatadan, akşam evde yediğiniz yemeğe kadar tüm doğal ve ilave tuzları dahil edebilirsiniz. Bu hesaba göre; sabahtan akşama kadar 5 gr. tuz ile sınırlı kalmanın normal şartlarda mümkün olmadığını göreceksiniz.

🔸Bugünden itibaren paketli gıdalardaki ve Peynir, zeytin vb. doğal ürünlerdeki tuz oranlarını paylaşmaya başlayacağız. Fakat burada şöyle bir engelle karşı karşıyayız. Nasıl ki birçok paketli üründe İçerikte Şeker olmasına rağmen Besin Değerleri kısmında İlave Şeker oranını göremiyorsak, yine aynı şekilde İçerikte Tuz olmasına rağmen etiketlerde Tuz ya da Sodyum oranlarını göremiyoruz. Bu durum ülkemizde tüketicinin bilgilendirilmesine ilişkin eksikliğe veya firmaların bu konuya verdikleri öneme dikkat çekmektedir. Örneğin, İstanbul’un en büyük ekmek üreticilerinden Halk Ekmek, Tuzsuz ekmek adı altında özel bir üretim yapmasına rağmen, Besin Değerleri tablosunda diğer ekmeklerle ilgili Tuz oranını paylaşmamaktadır. Peynir markalarının neredeyse hiçbiri Beyaz Peynirlerde Tuz oranlarını paylaşmamaktadır. Mevzuata göre her bir paketli üründeki Tuz oranları açıklanmak durumundadır. Bugünden başlayarak bu konuya dikkat çekmeye çalışacağız.
🔸Türkiye’de tuz tüketiminin azaltılması çerçevesinde yapılan çalışmalar kapsamında Ekmekten alınan tuz oranının yüksekliğine dikkat çekilmiş ve öncelikli olarak ekmeklerdeki tuzun azaltılması öngörülmüştür. Bu haliyle 2012 yılında yapılan yasal düzenlemelerde 100 gr.’daki azami tuz oranı 1,75’ten 1,50’ye düşürülmüştür. Bu haliyle, genel olarak tükettiğimiz ekmeklerin bu azami miktarda tuz içerdiğini kabul edebiliriz. Bu da İki dilim beyaz ekmekte yaklaşık 1 gr. tuz olduğunu göstermektedir.