Bu içme sularıyla duş bile alınmaz demişlerdi ama gerçek farklı çıktı!

Önceki gün tüm ulusal medya kanalları ve web sitelerinde gündeme getirilen İçme sularında ağır metal analizi konusuyla ilgili haberin ilk kaynağının başlığı dehşet vericiydi; “Duş bile alınmaz!”, “Resmen zehir!”, “Yüzlerce kat fazla çıktı!”

Milliyet gazetesi’nden Mert İnan tarafından yapılan bu haber, kısa süre içinde birçok farklı ulusal medya organında ve sosyal medyada gündeme oturdu. İfadeler çok iddialı ve dikkat çekiciydi. Fakat net olarak belirtmek gerekiyor ki, bu haberin ilgi çekme amacıyla yapılan başlıkları haricinde referans olarak gösterilen akademik çalışmadan hiçbir şekilde; “yüzlerce kat yüksek ağır metalden” bahsedilmemekte ya da “içme sularının duş bile alınmayacak, zehir niteliğinde olduğu” sonucu çıkmamaktadır. Bu çıkarımın nasıl yapıldığı haberin içeriğinde de anlaşılmamaktadır. Özellikle ulusal medya organlarının bu tarz çalışmaları habere konu ederken en azından referans kaynaklara dayanarak çıkarımlar yapması önemlidir.

Gıda Dedektifi olarak bu ve buna benzer haberlerden siz değerli takipçilerimizin mesajlarıyla en kısa sürede haberdar oluyoruz. Gelen mesajlar sonrasında haberleri dikkatle inceledik. Yaptığımız araştırmadaysa, söz konusu haber ile ilgili kuşkularımız üzerine söz konusu bilimsel çalışmayı yapan Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi’ndeki akademisyenlerden Aşkın Birgül’e ulaşmaya çalıştık fakat ulaşamadık. Bunun üzerine söz konusu habere referans olan bilimsel çalışmayı bulduk. Söz konusu çalışma 26-28 Ekim 2018 tarihlerinde yani birkaç ay önce Aydın’da düzenlenen Uluslararası Tarım, Çevre ve Sağlık Kongresi’nde sunulmuş bir akademik çalışmadır.

Ambalajlı Su Analizi

Söz konusu çalışma Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Aşkın Birgül, Pelin Tolunay, Hatice Kübra Akdoğan Gül ve Perihan Binnur Kurt Karakuş tarafından yayınlanmıştır. Söz konusu çalışma kapsamında piyasada yer alan 43 farklı ambalajlı içme suyu örnekleri üzerinden 16 farklı ağır metalin analiz işlemi gerçekleştirilmiş ve bu veriler ışığında risk değerlendirmesi yapılmıştır. Analizi yapılan örneklerde; ağır metal türleri olan Baryum, Kurşun ve Stronsiyum tespit edilmiştir. Hiç uzatmadan söyleyelim; çalışmanın hiçbir cümlesinde söz konusu ağır metallerin yüzlerce kat yüksek çıktığına dair veya bu sularda “duş bile alınmayacak” şekilde “resmen zehir” denecek nitelikte bir durumun olduğuna dair tek bir kelime bulunmamaktadır.

Hatta bunun aksine çalışmanın sonuç bölümünde; “Analizi yapılan ambalajlı içme sularının ağır metal yoğunluğu bakımından içilebilir nitelikte olduğu sonucuna varılmıştır.” İfadelerine yer verilmiştir. Fakat bu sonuç sonrasında bazı unsurlara dikkat çekilmektedir. Bunlardan en önemlisi ise, “Ambalajlı içme suyu tüketmenin Kurşun seviyesine göre kanserojen risk oluşturduğu gözlenmektedir.” ifadesidir. Sonuç kısmında ayrıca; “Kurşun, Baryum ve Stronsiyum numunelerde en sık rastlanan ağır metal türleri olarak göze çarpmaktadır. Bunun yanısıra ambalajlı içme sularının ağır metal yönünden sürekli izlenmesi sağlanarak toplum sağlığının korunmasına yönelik uygun ve gerekli tedbirler alınabilir.” İfadeleri mevcuttur.

Konuyla ilgili bugün Sağlık Bakanlığı’ndan bir açıklama gelmiştir. Açıklamada; “Bakanlığımız tarafından ruhsatlandırılmış tüm su markalarının gerek piyasa denetimlerinde alınan, gerekse imalathane denetimlerinde alınan son 3 yıllık verileri incelenmiş, yapılan toplam 41 bin 458 analizin tamamının kurşun ve baryum parametreleri açısından mevzuat limitlerine uygun olduğu tespit edilmiştir.” İfadelerine yer verilmiştir. Açıklamada ayrıca;  “Ambalajlı sular, söz konusu yönetmelik hükümleri doğrultusunda tesis ve üretim izni olmak üzere iki aşamalı süreci içeren prosedür çerçevesinde ruhsatlandırılmaktadır. Bu süreç içinde suyun hem kaynağından hem de üretim yerinden numuneler alınarak mevzuatta belirtilen kimyasal, fiziksel, mikrobiyolojik ve radyoaktivite parametreleri yönünden Bakanlıkça yetki verilen laboratuvarlarda analizleri yapılmaktadır. Bu analizlere arsenik, kurşun, cıva, kadmiyum, baryum ve bakır gibi ağır metal parametreleri de dahildir. Analiz sonuçları yönetmelikte belirtilen sınır değerlere uygun olmayan hiçbir suya üretim izni verilmemektedir.” İfadeleri yer almaktadır.