Dün mevzuata uygundu; bugün yasaklı! Pudinglerde kullanılan aroma vericilerin DNA’ya zarar verdiği tespit edildi!

p-Mentha-1,8-dien-7-al
p-Mentha-1,4(8)-dien-3-one
Furan-2(5H)-one
2-Aminoacetophenone
4-Acetyl-2,5-dimethylfuran-3(2H)-one

Bunlar birçok paketli gıdada Aroma verici adıyla geçiştirilen kimyasalların isimleridir. Yukarıda ismini yazdığımız bu aroma verici kimyasalların dün itibariyle ülkemiz sınırlarında kullanımı ve ithalatı yasaklanmıştır. Yani önceki güne kadar gıdalarda tükettiğimiz – mevzuata uygun olan – bu aroma vericiler dün sabah itibariyle “yasaklı” bileşenler haline gelmiştir. İşte hep o yüzden diyoruz; Değerli mühendis arkadaşlar, değerli endüstriyel ürün savunucuları; Bize boşu boşuna “mevzuata uygun” diye atıp tutmayın. Mevzuata uygun dediğiniz bu zehirler bir gecede işte böyle “yasaklı” hale geliyor. Ne oluyor da böyle oluyor?

EFSA yani Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu yaptığı araştırmalar sonucunda bu maddelerin sağlığa etkileri tespit ediyor. Bu raporlar yayın tarihi itibariyle ilgili bakanlıklar tarafından inceleniyor ve sağlığa uygunsuzluğu tespit edilen bileşenler yasaklanıyor. Örneğin; EFSA tarafından yapılan çalışmalarda p-Mentha-1,8-dien-7-al maddesinin yapılan deneyler sonrasında genler üzerinde toksik etkilerinin olduğu ve DNA’ya zerar verdiği tespit ediliyor. Bugüne kadar bu araştırmalar yapılmadığından veya bu araştırma sonuçları resmi makamlarca tanınmadığından bu maddeler mevzuata uygun olarak birçok gıda maddesinde kullanılıyordu. Yine bu çalışma çerçevesinde dün itibariyle yayınlanan yönetmelikte kullanımı bir süre sonra kısıtlanacak ve kullanım dozları düzenlenmiş onlarca aroma verici madde daha var. İşte bu yönetmelikte ilk sırada yasaklanan aroma verici kimyasal bugüne kadar pudinglerde kullanıldı. Bu kimyasalın DNA’ya zarar verdiği ve genlerimiz üzerinde toksik etkileri olduğu saptandı. Kısa değil ; orta ve uzun vadedeki zararlardan bahsediyoruz. Belki biz bile değil, bu hatalarımızın etkilerini çocuklarımız görecektir.

Daha önce de ve birçok kez tekrarladık, yineleyelim; bir gıda maddesinin ya da bileşenin mevzuata uygun olması, o bileşenin sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Yine mevzuata uygunluk kriteri; asla ve asla değişmez bir kriter olmamakla birlikte, yetersiz araştırmalar sebebiyle bugün mevzuata uygun görünen bileşenler, yapılan araştırmalar sonrasında bir günde yasaklı hale gelebilir, gelmektedir. Hep söylüyoruz, bugün tükettiklerimizi insanoğlu tarihin hiçbir aşamasında tüketmedi. Yetersiz araştırmalardan dolayı bugün tüketilenlerin orta ve uzun vadede üzerimizdeki etkilerini bilmiyoruz.

Ülkemizde gıda mevzuatına altlık oluşturan gıda bileşenlerinin araştırılması, sağlığa zararlarının tespiti ve akademik çalışmalar boyutunda diğer ülkelerden gelecek raporlara ve araştırmalara gebeyiz. Bu aroma vericileri ithal ettiğimiz gibi, bu aroma vericilerle ilgili araştırma çalışmalarını da ithal ediyoruz. Araştırmıyoruz, merak etmiyoruz, sorgulamıyoruz. Bu vesileyle bir kez daha endüstriyel gıdalarda kullanılan bu kimyasalların Aroma vericiler başlığı altında masumane duruşunun gözden geçirilmesi, ilgili bakanlık tarafından başlık altında kullanılan kimyasalların tüketiciye ilan edilmesi son derece önem arz etmektedir. #NeYediğiniziBilin