Antalya’da tarladan 1,5 ₺’ye satılan nar İstanbul’da marketlerde 6 ₺’ye çıkıyor. Aynı nar Fransa’daki marketlerde 1,99€’ya yani yaklaşık 13 ₺’ye satılıyor. Narın bizim para birimimizle yolculuğu kısaca böyle…Üretici ancak geçimini sağladığı bu satış sonrasında ürününün Türkiye’de 4 kat, yurtdışında 8 kat değer kazandığını görüyor. 1 ton narı 15.000 TL’ye satan üreticinin ürününden birileri sadece aracılık yaparak bunun 2 katını kazanabiliyor. Üreticinin ürettiğini direkt olarak marketlere satma şansı yok, aracılara muhtaç. Bu yönde bir sistemin acilen geliştirilmesi gerekiyor.
Gelelim olayın diğer bir boyutuna; Türkiye’de marketlerde kg. fiyatı 6 ₺’ye satılan nar, Fransa’da 1,99€’ya raflarda yer buluyor. Türk Lirası bazında düşünürseniz evet fiyat iki kat artıyor fakat ülkelerin kendi dinamiklerinde bu durum tam da böyle değil. Öyle ki, Türkiye’de net 2020₺ olan asgari ücret ile 337 kg. Nar alınabiliyorken, Fransa’da asgari ücret alan bir kişi Türkiye’de ithal edilen aynı nardan 764 kg. alabiliyor. Yani Türkiye’den Fransa’ya ithal edilen nar Fransa’da “ucuzluyor” Türk Lirası’ndaki değer kaybının üretim yönündeki etkisi de işte bu şekilde daha net görülüyor. Burada yurtdışına direkt olarak ihracat yapma şansı olan üreticiler bir nebze şanslı görünüyor – ki burada da kendi çapında üretim yapan köylü üreticiden bahsedemiyoruz. Yani endüstriyel sistem her türlü işliyor, toprakta emek veren üretici ilerleyemiyor, günü kurtarmaya devam ediyor.
Devletin sosyal gücüyle bu imkansızlıkları imkana çevirmesi, bu alanda başta üreticinin ürettiğinin hakkını tam olarak alması gerekiyor. Aynı zamanda topraklarımızda üretilen narı Fransız’ın iki kat daha ucuza getirmesinin de alınacak önlemlerle dengelenmesi gerekiyor. Son olarak gönderilen narların Avrupa Birliği kritlerlerine uygun olarak pestisitten yoksun olması da ayrı bir tartışma konusu. Hatırlarsanız, geçtiğimiz aylarda bir çocuğumuz yol kenarından aldığı bir nardan zehirlenmişti. Bu haliyle yerel pazarda tüketimimize sunulan ürünlerde kalite ve fiyat dengesini tutturmamız gerekiyor. #NeYediğiniziBilin
