L-sistein doğadaki mevcut proteinlerde bulunan ve insanlar için yarı gerekli 20 aminoasitten biridir. İnsan vücudunda da sentezlenebilen L-sistein aynı zamanda kabuklu yemişlerde, hububat, et, meyve ve sebzelerde bulunmaktadır. L-sistein aynı zamanda kıl, tüy, toynak ve yünde oldukça yüksek miktarda bulunur. İlk olarak 19. Yüzyıl başlarında böbrek taşında tespit edilen L-sistein yüzyıl sonlarına gelindiğinde hayvan boynuzundan ve sonrasında da hayvanların kıl, tüy ve toynaklarından hidrolize edilmeye başladı. Endüstriyel üretimi de bu maddeler üzerinden sağlanmaktadır. Yaklaşık 1 ton saçtan 100 kg. sistein elde ediliyor.
Asya’da özellikle Çin’de insan saçından ve domuz kılından hidroliz yoluyla elde edilen L-sistein küresel pazarda yıllık 5000 tonluk büyük bir pazar hacmine sahiptir. L-sistein Japonya ve Almanya’da insan ve hayvan kökenli olmayan hammaddeden üretilmektedir. Türk Gıda Kodeksi’ne göre L-Sistein bileşeninin ekmeklik unlarda kullanımı yasaklanmıştır. Bunun yanıaıra E910 koduyla L-sistein ve E920 koduyla L-sistein Hidroklorür Monohidrat olarak çeşitli endüstriyel gıdalarda kullanımına izin verilmektedir. Burada elbette temel tartışma konusu bileşenin üretildiği ülke ve üretimindeki hammaddedir.
Karşımıza çıkan “Balık Kraker” ürününde Türkçe içerik bilgisinde yer verilmeyen fakat Fransızca içerik bilgisinde görülen L-sistein işte böyle bir bileşendir. Ürün üzerinde “Alkol, domuz yağı ve katkıları yoktur” ifadesi üründeki L-sistein bileşeninin domuz kaynaklı olmadığını taahhüt etse de; bileşenin üretim yeri ya da insan kaynaklı bir hammaddeden üretilip üretilmediğini ortaya koymamaktadır. Üründe Helal sertifikası olmaması da üründeki bileşenin hammaddesi konusunda kuşkular doğurmaktadır. Bu yönde bileşenin kaynağını ve hammaddesinin ortaya konması gerekmektedir. Diğer yandan bakıldığında ürünün Türkçe içerik bilgisinde bileşene yer verilmemesi tüketiciyi aldatıcı ve kuşkuları arttırıcı bir unsur olarak dikkat çekiyor.
Ekmeklik unlarda yasaklı olan madde; çocuklara yönelik üretilen Balık Kraker’in Fransızca içeriğinde ortaya çıkıyor!
Kısacası; L-sistein’e Fransız kalıyoruz.
Tüketicinin bilgilendirilmesi engelleniyor.
Öncelikle Etiketleme Mevzuatına tamamıyla aykırı olan bu içerik bilgilendirilmesinin araştırılmasına yönelik olarak Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili birimlerini ve özellikle bakanlığı öncesinde BİM mağazalarının danışmanlığını yapan Sn. Bekir Pakdemirli’yi göreve çağırıyoruz. #NeYediğiniziBilin
