Bugün bir süredir sorulan yeni bir ürünü inceliyoruz; Torku markasıyla piyasaya sürülen Ruşeymli Çikolatalı Bulgur Gevreği Tam Tanem Çoko. Ürünün iki çeşidi var biz çikolata çeşidini inceliyoruz. Ürün diğer tüm benzer kakaolu ve kahvaltılık tarzdaki gevreklerden farklı olarak mısır veya buğday yerine bulgur ve ruşeym içeriyor. 420 gr.’lık paketlerde satılan ürünün tek porsiyonu 30 grama denk geliyor. Bunu da denedik 30 gr.’lık tek porsiyon büyük bir kaseyi doldurabiliyor. Daha küçük kaselerde daha az porsiyonlar tüketmek mümkün olabilir. Tek pakette 30 gr. hesabına göre yaklaşık 14 porsiyon kadar ürün bulunduğunu söyleyelim.
Birazdan oklu incelemelerde ve içerik detaylarında bahsedeceğim ama üründeki besin değeri tablosunda bir sorun dikkatimizi çekti. Öyle ki, çoktan aza doğru yapılan içerik sıralamasına göre ürün %5 olan Ruşeym oranından daha fazla şeker içeriyor. Bu da 100 gr.’da en az 5 gr. şeker olduğunu gösteriyor fakat besin değerleri tablosuna baktığımızda ürünün 100 gr’daki şeker oranı sadece 1,7 gr. olarak görülüyor. Burada net bir hatadan bahsedebiliriz. Ya içerikteki sıralamada ya da besin değerleri tablosunda bir hata var. İçerik sıralamasını baz alırsak en iyi ihtimalle üründeki şeker oranının 100 gr.’da 5 gr. olduğunu düşünebiliriz ve bu da 30 gr.’lık tek kasede 1,5 gr. ilave şeker olduğunu gösterir. Fakat tekrar söyleyelim bu tutarsız beyanlardan dolayı burada net bir tablo ortaya koyamıyoruz. Bu hatayı muhtemelen üretici firma yapmış olabilir diye düşünüyoruz.
Üretici firma demişken; şimdi sizi çok şaşırtacak başka bir detaydan bahsedeceğim. Hani hep diyorlar ya? Bunun okulunu okudunuz mu diye! İnanın etiket farkındalığı öyle böyle bir şey değil. Bugüne kadar 2000’den fazla etiket incelemesini bizzat yaptım ama gıda endüstrisi ve firmalar beni hala şaşırtmaya devam ediyor. Şimdi size desem ki; bu ürünü Torku üretmiyor. Ya yine mi fason üretim diyeceksiniz! İnanın ben de çok şaşırdım. Ve bu şaşkınlığım bir kez daha “marka bazlı seçim yapamamanın” önemini hatırlattı. Evet Torku bu ürünü fason olarak ürettiriyor. Hele ki böyle inovatif bir üründe! Yalnız bu kısımda net olarak bir şey söylemek gerekiyor! Firmaların artık tüketiciden alenen ve bile bile bilgileri gizlemeye çalıştıklarını düşünüyorum. Ürünün Gıda İşletmecisi kısmında Konya Şeker’in adresi ve İşletme Kayıt Numarasına kadar bilgileri yazarken; Üretici firma adı altında ürünün İşletme Kayıt Numarası dışında hiçbir bilgi tüketiciye beyan edilmiyor. Bu kayıt numarası ki paket üzerinden bunu seçmek ve bulmak da zor – kaldı ki bunun firma olarak karşılığını bulmak için de Tarım Bakanlığı’nın karmaşık kayıt ve onay sistemlerine girip arama yapmanız gerekiyor.
Peki kim üretiyor bu ürünü? Torku markasıyla üretilen bu fason üretim ürün Canbis Gıda isimli bir firma tarafından üretiliyor. Gaziantep’te faaliyet gösteren bu firma Kids Choco Ball isimli bir ürüne sahip. İncelediğimizde o ürününde bulgur gevreği olduğunu görüyoruz. Yani bu inovatif ürün anlaşıldığı üzere Torku’nun değil, fason üretim yapan Canbis Gıda’nın fikri gibi görünüyor -ki firma web sitesinde yaptıkları çeşitli AR-GE çalışmalarından bahsediyor. Asıl vurgulamak istediğimiz detay Torku gibi her fırsatta çiftçinin emeğinden, hakkından bahseden; marka değerini geliştirmek üzere ürün gamını her geçen gün geliştiren ve özellikle üretim yönüyle kendinden övgüyle bahseden bir firma olarak şaşırttı diyebiliriz. Bu ürünün Torku’ya mal edilmesi yönüyle de üreticinin alenen gizlenmesi yönüyle de ayrıca şaşırdım. Demek ki iş artık çiftçinin firması olmaktan çıkmış ve ne üretirsek üretelim yeter ki piyasada biz de “markamızla” var olalım seviyesine gelmiş. Fakat Torku’yu Torku yapan değerlerden gittikçe uzaklaşılıyor. Geçmiş dönemlerdeki hurma yağı meselesindeki duruşları ve karşı karşıya kaldığımız ithamlara suskunluklarını düşünürsek; fason üretim yaptırdıkları bu ürünle ilgili bu videomuz ve yayınlarımıza gelecek tepkileri öngörmek çok zor olmayacak. Ne diyelim? Bizde gizli saklı yok. Gizleyenler, saklayanlar düşünsün.