Avrupa Birliği Gıda Güvenliği Uyarı Sistemi RASFF’e göre geride bıraktığımız Mart ayında Türkiye’den ihraç edilen tam 41 farklı üründe aykırılık tespit edildi. Ürünlerimiz ya sınırdan geri çevrilerek Türkiye’ye iade edildi ya da piyasadan toplatıldı. Avrupa Birliği, vatandaşlarını bu şekilde titizlikle korurken, iade edilen ürünlerin Türkiye’deki akıbeti ise bilinmiyor. Avrupa Birliği bu skandallara konu ürünleri ihraç eden firma ya da markaları da açıklamazken, onlarca kalem sevkiyatta, tonlarca üründe ortaya çıkan bu skandala rağmen Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan tek kelime açıklama gelmiyor.

Son olarak 28 Mart tarihinde Fransa, İsviçre, Almanya ve Hırvatistan’a ihraç edilen dört farklı sevkiyatta tespit edilen aykırılıklar sebebiyle ürünlerimiz iade edildi. İlk olarak 18 Aralık 2023 tarihinde numune alınan kuru incirlerde yüksek oranda aflatoksin tespiti üzerine ürünlerin Türkiye’ye iade edilmesi kararı çıktı. RASFF tarafından yapılan 2024.2442 numaralı duyuru çerçevesinde maksimum 10 mcg/kg-ppm düzeyinde izin verilen Aflatoksin maddesinin ürünlerde 3,6 kat daha yüksek oranda 36 mcg/kg-ppm düzeyinde tespit edildiği anlaşılıyor. Diğer yandan aynı gün yapılan 2024.2481 no’lu duyuruda da Türkiye’den İsviçre’ye ihraç edilen kuru kekikte de pyyrolizidine denilen toksik maddeye yüksek oranda rastlandığı açıklandı. Bu toksik maddeler karaciğer hasarı, toksik hepatit, akut karaciğer yetmezliği ve kanser gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Avrupa Birliği’nde maksimum 1000 mcg/kg-ppb düzeyinde izin verilen toksik maddenin Türkiye’den ihraç edilen kuru kekiklerde 8062 mcg/kg-ppb düzeyinde yani tam 8 kat yüksek oranda tespit edildiği duyuruldu. Bu haliyle markette yapılan rutin analizler çerçevesinde tespit edilen ürünlerle ilgili İsviçre’de toplatma kararı alındı ve ürünler piyasadan çekildi.
Aynı gün RASFF sisteminde yapılan 2024.2483 no’lu duyuruda da yine Türkiye’den ihraç edilen “organik” kuru üzümlerde de yüksek oranda Ochratoxin A maddesine rastlandığı açıklandı. Bir tür küf mantarı olan Ochratoxin A, genellikle tahıl ürünlerinde, kahve çekirdeklerinde, kuru meyvelerde ve bazı baharatlarda bulunabiliyor. İnsan sağlığı üzerinde karaciğer, böbrek ve bağışıklık sistemine yönelik olumsuz etkileri bulunan bu miktoksinin ayrıca kanserojen olduğuna dair bulgular yer alıyor. Bu mikotoksinin ortaya çıkma sebepleri olarak depolama koşulları, işleme yöntemleri ve depolama süreleri gibi koşullar sıralanabiliyor.

Son olarak 28 Mart günü Türkiye’den ihraç edilen ürünlerle ilgili yapılan dördüncü duyuruya geçiyoruz. RASFF sisteminde yapılan 2024.2484 no’lu duyuruya göre Türkiye’den Hırvatistan’a ihraç edilen sakızlarda titanyum dioksit isimli renklendiriciye rastlandığı belirtiliyor. Türkiye’de de 1 Nisan 2024 tarihi itibariyle arzı ve satışı yasaklı hale gelen bu renklendirici, 2022 yılından bu yana Avrupa Birliği’nde yasaklanma sürecine girmiş ve nihayet geçen yılın yaz aylarında bu maddenin bulunduğu ürünlerin üretimi ve satışı yasaklanmıştı. Türkiye’den ihraç edilmek istenirken sınırda yapılan analizlerde bulunan Titanyum Dioksit içerikli sakızların girişine izin verilmediği ve Türkiye’ye iade edildiği belirtiliyor. Bu ürünlerin Türkiye’deki akıbeti bilinmezken, bu yasaklı renklendiriciyi kullanan üretici firma hakkında da herhangi bir bilgilendirme yapılmıyor.