“Trans Yağ Yoktur” ifadesi ne anlama gelmektedir?

Doğada geviş getiren hayvanlarda çok az miktarlarda bulunan Trans yağlar, günümüzde endüstriyel işleme tekniklerinin kullanımıyla yağ ve sıvı yağların modifiye edilmesiyle oluşur. Kısmi hidrojenasyon denen bu yöntemle, yağın yapısındaki bir kısım doymamış bağların hidrojen basıncı altında ve yüksek sıcaklıkta doyurulur. Bu haliyle, sıvı yağlardaki doymamış yağ asitleri doymuş hale gelirler ve yağın sertleşmesine sebep olurlar. Bu sırada bazı çift bağlar trans formuna dönerler.

1990’lı yıllarda artan araştırmalar ve çalışmalar sonrasında Trans yağ asitlerinin belli bir miktardan fazla alındığı takdirde kalp sağlığı için tehdit oluşturabileceği ortaya konmuştur. Gerekli yağ asitlerinden olmayan Trans yağların tüketimi LDL kolesterol düzeyini arttırıp, iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterol düzeyini azaltmaktadır. Sağlık otoriteleri trans yağlarının tüketiminin eser miktarlara azaltılması gerektiğini önermektedir. Bu bağlamda Trans yağdan elde edilen toplam kaloride %2’lik bir artışın, Koroner Kalp Hastalığı ve kalp krizi sonucunda ölüm riskinde %23’lük bir artış ile ilişkili olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Buna ek olarak, Trans yağ tüketiminin Kardiyovasküler hastalıklar, Diyabet, Alzheimer, Göğüs kanseri, doğurganlıkta bozulma gibi hastalıklarla ilişkili olduğunu gösteren kanıtlar mevcuttur.

Ülkemizde Mevzuatta yer aldığı haliyle ürünlerde Trans yağ miktarının belirtilmesi zorunludur. Fakat bunun yanısıra birçok üründe Trans yağ Yoktur ifadesine rağmen, etikette Trans yağ miktarının “0” olmadığı görülmektedir. Bu durum, mevzuat tarafından getirilen bir esnekliğe dayanmaktadır. Öyle ki, bir üründe yer alan 100 gr.’da yağda bulunan Trans yağ miktarı 1 gr.’dan daha az ise, bu ürün etiketine Trans Yağ Yoktur damgasını koyabilmektedir.

Bunu bir örnekle netleştirelim; 50 gr. Yağ içeren bir üründe 0,49 gr. Trans yağ bulunsun. Bu üründeki 100 gr. yağda 0,98 gr. Trans yağ bulunmuş olacaktır. Yani Trans yağ oranı toplam yağın %1’inden daha azdır. Bu haliyle bu üründe 100 gr.’da neredeyse 1 gr.’a yakın oranda Trans yağ bulunmasına rağmen, etiketinde Trans yağ Yoktur damgasına yer verebilecektir. Bu haliyle genellikle Margarinlerde 50 gr. yağda <0,5 gr. Trans yağ içerdiği ifadelerine rastlarız. Bu da Margarinlerdeki trans yağ oranının mevzuatın Trans yağ yoktur ifadesine izin verdiği yasal sınırın çok yakınında olduğu ve ürünlerin aslında Trans yağ içerdiği anlamına gelmektedir.